30.06.2020

 

                                                                                                                              Avukat Gülşah Kudret Kutunsel

 

 

Bilindiği gibi, Covid-19 salgınının önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla ülkemizde ve dünya genelinde birtakım tedbirlerin alınması zorunlu hale gelmiş olup bu kapsamda çeşitli hukuki düzenlemeler de yapılmaktadır.

 

Bu süreçte, yeni koronavirüs (covid 19) salgını nedeniyle yapılan kısa çalışma başvurularına birtakım kolaylıklar getirilmiş ve 17.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Torba Kanun’la ücretsiz izne ve fesih yasağına ilişkin çeşitli düzenlemeler yapılmış olup işbu bilgi notu ile 30.06.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Kısa Çalışma Uygulanan İşyerleri İçin Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresinin Uzatılması” ve “4857 sayılı İş Kanunu’na eklenen geçici 10. Madde ile düzenlenen Fesih Yasağı ile Ücretsiz İzne İlişkin Sürelerin 1 (bir) Ay Uzatılması” hakkındaki Cumhurbaşkanlığı Kararlarına ilişkin bilgi verilecektir.

 

1. Kısa Çalışma Uygulanan İşyerleri İçin Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresinin Uzatılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararı;

 

Bilindiği gibi, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nu Ek madde 2 uyarınca; Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilmekte ve kısa çalışma yapılan üç aylık süre boyunca kısa çalışma ödeneğinden yararlanılabilmekteydi.

 

Yine, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nu Geçici madde 23 ile işçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için öngörülen koşullar kolaylaştırılarak; kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanların kısa çalışma ödeneğinden faydalanması sağlanmıştır.

 

30 Haziran 2020 tarihli ve 31171 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yeni Koronavirüs (Covid-19) Nedeniyle Dışsal Etkilerden Kaynaklanan Dönemsel Durumlar Kapsamındaki Zorlayıcı Sebep Gerekçesiyle Kısa Çalışma Uygulanan İşyerleri İçin Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresinin Uzatılması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 2706)” uyarınca;

 

“Kısa çalışma ödeneği süre uzatımı

Madde 1- (1) 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun ek 2'nci maddesi ile geçici 23'üncü maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde, yeni koronavirüs (covid-19) nedeniyle dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar kapsamında zorlayıcı sebep gerekçesiyle 30/6/2020 tarihine kadar (bu tarih dahil) kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan işyerleri için kısa çalışma ödeneğinin süresi; yeni bir başvuru ve uygunluk tespiti yapılmasına gerek bulunmaksızın, daha önce kısa çalışmadan yararlanan aynı işçiler için ve aynı şartları aşmamak kaydıyla, bu Kararın yayımı tarihi öncesinde kısa çalışma uygulaması biten işyerleri bakımından 1/7/2020 tarihinden itibaren, bu Kararın yayımlandığı tarihte kısa çalışma uygulaması devam eden işyerleri bakımından ise kısa çalışma bitiş tarihinden başlamak üzere bir ay uzatılmıştır.

 

(2) Yeni koronavirüs (Covid-19) nedeniyle dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar kapsamındaki zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan ödemeler başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülmez.”

 

İlgili düzenleme gereğince; kısa çalışma ödeneceğinin süresinin, kısa çalışma uygulaması 30.06.2020 tarihinden (bu tarih de dahil olmak üzere) önce biten işyerleri bakımından, yeni bir başvuru aranmaksızın ve uygunluk tespiti yapılmasına gerek bulunmaksızın, 01.07.2020 tarihinden itibaren otomatikman 1 (ay) süreyle uzayacağı; kısa çalışma uygulamasına devam etmeyen işyerlerinin ise, yersiz ödemeye neden olmamak adına bu durumu Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik’in 11. maddesi uyarınca Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmek zorunda olduğu mütalaa edilmektedir.

 

2. Fesih Yasağı ve Ücretsiz İzin Sürelerinin 1 (Bir) Ay Uzatılmasına İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı;

 

Bilindiği üzere, 17.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Torba Kanun’un ile 4857 sayılı İş Kanunu’na eklenen Geçici Madde 10 uyarınca; İşverenin, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/1-II maddesinde düzenlenen haller ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında, çalışanların iş akitlerini (İş Kanunu kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesini) feshetmesi 17.04.2020 tarihinden itibaren 3 ay süreyle yasaklanmış olup ilgili düzenleme gereğince fesih yasağı 17.07.2020 tarihinde son bulacaktı.

 

Ayrıca aynı madde ile; 17.04.2020 tarihinden itibaren 3 aylık süreyi geçmemek üzere, işverenin işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabileceği ve bu halde ücretsiz izne ayrılmanın, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermeyeceği hüküm altına alınmış olup yine ilgili düzenleme gereğince işverenin işçiyi muvafakatini aramaksızın ücretsiz izne ayırabileceği son tarih 17.07.2020 olarak belirlenmişti.

 

30 Haziran 2020 tarihli ve 31171 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “22/5/2003 Tarihli ve 4857 Sayılı İş Kanununun Geçici 10 uncu Maddesinin Birinci ve İkinci Fıkralarında Belirtilen Sürelerin Bir Ay Uzatılması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 2707)” uyarınca; 17.07.2020 tarihinde sona erecek olan fesih yasağı ve ücretsiz izne (bununla paralel olarak nakdi ücret desteğine) ilişkin sürelerin 1 (bir) ay uzatılmasına karar verilmiştir.

 

Bu kapsamda, ek bir düzenleme yapılmaması halinde, fesih yasağı ve ücretsiz izne ilişkin süreler 17.08.2020 tarihinde sonra erecektir.

 

Ayrıca, 17.04.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Torba Kanun’un 7. maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen Geçici Madde 24 kapsamında; ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra 51. madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve aynı Kanun’un diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere de -herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla- işsizlik ödeneğinden yararlanma hakkı tanınmış olup, işsiz kişilere ve ücretsiz izne ayrılan işçilere, fesih yasağı süresince ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar her gün için İşsizlik Sigortası Fonu’ndan 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi öngörülmüştür.

 

Ücretsiz izne ilişkin sürenin 1 (ay) uzatılmasıyla birlikte; bu düzenleme kapsamında ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler, ücretsiz izinli oldukları süre boyunca (en son 17.08.2020 tarihine kadar) yukarıda bahsi geçen nakdi ücret desteğinden yararlanmaya devam edebilecektir.

 

Saygılarımızla,

 

GÜLTEKİN HUKUK BÜROSU